Symboliek in schrijven: Een appel is nooit gewoon een appel
Symboliek. Het is dat magische ingrediënt dat je verhaal literair maakt. Of tenminste, dat is wat je lezers denken. Want laten we eerlijk zijn: een appel kan gewoon een appel zijn... tenzij je een schrijver bent. Dan staat dat ding ineens symbool voor alles. Schuld, verleiding, vrijheid, milieuproblematiek, je schoonmoeder – noem maar op.
Maar hoe gebruik je symboliek op een manier die slim is en niet belachelijk? Hier een (grappige) gids vol symbolische wijsheid.
1. De klassiekers: Altijd een succes, behalve als je overdrijft
Wil je indruk maken op je lezers? Stop er een raam in. Niet letterlijk, natuurlijk. Een raam staat symbool voor perspectief, vrijheid of een verlangen naar meer. Maar pas op! Toen ik het raam van mijn personage te veel symbolische waarde gaf, eindigde ik met vijf pagina’s over hoe dat raam besloeg en weer opklaarde. Niemand wist meer waar het verhaal over ging.
Les: Gebruik klassiekers met mate. Een raam, een spiegel of een deur? Prima. Maar je hoeft geen bouwmarkt in je boek te stoppen.
2. Natuursymboliek: Van zonsondergang tot bloeiende bloem
Niets schreeuwt “ik ben een schrijver!” zoals een personage dat nadenkt over een eenzame boom. Een boom is geweldig: het symboliseert groei, kracht en soms een dramatisch dood seizoen. Maar ik ben een keer de mist in gegaan met een zonsondergang. Mijn idee? Een prachtig, emotioneel afscheid. Mijn uitvoering? Een scène waarin de zonsondergang zo lang duurde dat mijn personages bijna oud werden.
Les: Houd het natuurlijk, maar maak het niet belachelijk. Een zonsondergang kan prachtig zijn – of een symbolische slaapverwekkende ramp.
3. Eten als symbool: Let op wat je serveert
Eten is perfect voor symboliek. Denk aan de appel van Eva, het brood in de Bijbel, of mijn eigen koffiecupcake-symbool voor troost. Maar je moet oppassen. Die keer dat ik een appel in mijn verhaal gebruikte? Ja, dat werd een literair monster. Lezers vroegen me of het stond voor verleiding, kennis of gewoon de supermarkt. Ik weet het zelf nog steeds niet.
Les: Kies je symbolisch voedsel met zorg. Een banaan staat niet zo sterk als een appel. Echt niet.
4. Overdrijf niet (tenzij je echt durft)
Symboliek is subtiel... meestal. Maar soms krijg je als schrijver het geniale idee om alles, maar dan ook álles, symbolisch te maken. De kleur van de muren? Angst. De schoenen van je personage? Zijn innerlijke strijd. Dat ene kopje thee? Pure melancholie.
Ik deed dit ooit en kreeg na publicatie een recensie: "Ik heb genoten, maar wat was er met die thee?" Geen idee, lezer. Ik wilde gewoon thee.
Les: Niet elk detail hoeft geladen te zijn. Laat je lezers ook een beetje ademen.
5. Maak het leuk voor jezelf
Symboliek hoeft niet zwaar of ingewikkeld te zijn. Voeg eens een grapje toe. In een van mijn verhalen staat een cactus symbool voor de stekelige relatie tussen twee personages. Maar toen een van hen zich er letterlijk aan prikte, begreep zelfs de meest serieuze lezer dat het niet te serieus genomen moest worden.
Les: Humor en symboliek kunnen samen, zolang je het maar bewust inzet.
Symboliek, maar dan jouw stijl
Of je nu houdt van subtiele hints of je lezers het symbolische equivalent van een aanwijsbord wilt geven, onthoud: symboliek is een hulpmiddel, geen verplichting. Het is er om je verhaal diepgang te geven – of gewoon een vleugje mysterie voor als je even niets beters weet.
En als je wilt zien hoe ik symboliek gebruik (met en zonder cactus), blader dan door mijn boeken. Ze zijn te vinden als E-book op Kobo en Amazon en als paperback op Amazon. Misschien ontdek je wel een verborgen boodschap... of gewoon een goed verhaal.
Wat is jouw favoriete symbool om te gebruiken? Laat het weten in de reacties. (Geen bananen, alstublieft.)
Groetjes,
Sofi
Reactie plaatsen
Reacties